Almanya'da ücretsiz olan eğitim sistemi bütün çocukların iyi bir eğitim alması fırsatını sunar. Buna göre, herkes başarılı bir çalışma hayatı için aynı temel önkoşula sahiptir.
Eğitim Almanya'da çok önemlidir, çünkü iyi bir eğitim iyi bir yaşam sürme şansını arttırır. Bu nedenle Almanya'daki okullar çoğunlukla ücretsizdir. Devlet bütün kız ve erkek çocuklara yaşama iyi başlama imkanını vermek ister. Bu başarıyla uygulansın diye okula gitme zorunluluğu getirilmiştir: bütün çocuklar, 16 yaşına gelene kadar bir okula gitmek zorundadır.
Bazıları "okula gitme zorunluluğunu" olumsuz bir şeymiş gibi algılayabilirler. Ama bu son derece olumlu bir şeydir, çünkü böylece her çocuk, anne babasının geliri önemli olmaksızın bir okula gidebilir. Almanya'da okul sistemi eyaletler tarafından düzenlenir. Her eyaletin kendine göre düzeni olsa da Almanya'daki okul sistemleri genel olarak birbirine benzer. Bu nedenle burada sadece en önemli şeyler açıklanacak.
Pek çok çocuk üç yasından altı yaşına kadar anaokuluna gider. Anaokuluna gitmek zorunlu değildir. Bir çocuğun uzun süre alıştığı çevrede kalması iyidir. Ama anaokulu da örneğin aynı yaştaki çocuklarla arkadaşlık kurmak ve Alman dilini öğrenmek için yararlı olabilir.
Eğer evinizde çok az Almanca konuşuluyorsa Deutschland-begleiter.de olarak biz size çocuğunuzu anaokuluna göndermenizi tavsiye ederiz. Çocuklar okula başladıklarında çok az Almanca biliyorlarsa, bu onlar için bir dezavantajdır; çünkü dersleri gerektiği gibi takip edemezler. Çocuklar anaokulunda oyunlarla okulda onlara yardımcı olacak şeyleri öğrenirler. Üç yaşın altındaki çocuklar için pek çok yerde kreş de vardır.
Almanya'da bütün çocuklar altı yaşından itibaren okula giderler. İlkokul dört yıldır. Orada çocuklar örneğin okumayı, yazmayı ve hesap yapmayı öğrenirler. İlkokulun sonunda ailelerle birlikte çocuğun daha sonra hangi okula gidileceği konusunda konuşulur. Çocuk, ilgi alanına ve başarısına göre bir okula yönlendirilir: Gymnasium, Hauptschule ya da Realschule. Son ikisi bazen aynı okul içerisinde olabilir. Bazı eyaletlerde başka okul modelleri de vardır. Örneğin Gesamtschule, Gemeinschaftsschule gibi. Bu okullarda değişik okul modelleri bilerek karma edilmiştir.
Okullar sürelerine ve daha sonra hangi mesleklerin seçilebileceğine bağlı olarak ayrılırlar. Realschule ya da Mittelschule'ya giden çocuklar, 9 yıllık eğitimin ardından Hauptschule'yı bitirmiş olurlar. İsterlerse biraz daha öğrenip toplam 10 yılın ardından Realschule'yı bitimiş olurlar. Buna orta düzeyde okul da denir. Bu okullara giden çocuklar daha sonra üniversiteye gitmeden bir meslek öğrenmeyi isteyen çocuklardır.
Gymnasium'a giden çocuklar, ilkokulla birlikte toplam 12 ya da 13 yıl sonra okulu Abitur ya da Fachabitur yaparak bitirirler. Bu sayede gençler bir üniversitede veya yüksek okulda okuyabilirler. Kısacası Almanya'daki okul sistemi çok yönlüdür. Böylece her çocuk ilgi alanına ve başarısına bağlı olarak kendisi için en iyi olan eğitim yolunu seçer.
Okul eğitimi ile çocuk eğitimi birbirine karıştırılmamalıdır. Çocuk eğitiminden temelde anne babalar sorumludurlar. Anne babalar, çocuklarının gelişiminde önemli bir rol oynarlar. Okul ise daha çok çocuğun öğretimi konusuyla meşgul olur.
Almanya'da her çocuğun en azından bir okul çantası, kalemleri ve defterleri olmalıdır. Çocuklar okuldan diğer okul malzemelerini alırlar. Eğer çocuklara ev ödevi verilmişse, bunu evde öğleden sonra yapıp yine okula getirmeleri beklenir. Yaşı küçük olan çocuklar yetişkin bir kişinin yardımıyla ödevlerini yapabilirler. Yaşı büyük olan çocuklar genellikle tek başlarına yaparlar.
Almanya'daki öğretmenler çocukları dövmezler, bu kesinlikle yasaktır. Eğer bir çocuk gerektiği gibi davranmazsa uyarılır. Öğretmenin sözünü sık sık dinlemeyen çocuklara fazladan ev ödevi verilebilir veya anne babaya bir mektup gönderilebilir. Eğer bu da yardımcı olmazsa çocuk okuldan uzaklaştırılabilir. Bu durumda anne babanın, çocuğu için yeni bir okul araması gerekir.
Kim en azından Hauptschule'yı bitirmişse bir meslek öğrenmek için başvurabilir. Meslek eğitiminde hem bir işletmede çalışılır, hem de meslek okulunda derslere girilir. Almanya'da meslek okulunu bitirenlerin aldıkları belge, uluslararası olarak tanınan bir belgedir; çünkü meslek okulunda çok iyi bir eğitim verilir.
Bir üniversitede okumak için de değişik olanaklar vardır: Örneğin bazı yüksek okullarda hem teori hem de pratik yapılabilir. Meslek öğrenenlerin yaptığı gibi, yüksek okulda okuyan öğrenciler hem bir işletmede çalışıp hem de okulda teoriyi öğrenebilirler. Doktorluk, öğretmenlik vb gibi bölümler sadece bir üniversitede okunabilir.Çok iyi bir Almanca bilgisi ve okulu iyi bir notla bitirmek, yüksek eğitim için çok önemlidir.
Hayat boyu öğrenmek, Almanya'da çok önemlidir. Bir kişi zaten bir meslekte çalışıyor olsa bile, güncel gelişmeleri takip edebilmesi için kendini geliştirmesi ve öğrenmeye devam etmesi gerekir. Ayrıca pek çok meslekte master yapılabilir veya bir akşam okulunda Abitur yapılabilir ya da başka bir okul bitirilebilir. Uzaktan eğitim veren üniversiteler bile vardır. Böyle bir eğitim meslekte daha fazla gelişme imkanı verir.